Omgaan met gevoelens

Ieder mens, en dus ook ieder kind, heeft gevoelens en kan die laten merken. Als kinderen zich emotioneel ontwikkelen, kunnen ze hun eigen gevoelens en die van anderen steeds beter benoemen en herkennen. Dit wordt ook wel emotionele of sociale intelligentie genoemd. Ga je als ouder goed om met je eigen gevoelens en gedraag je je evenwichtig, dan geef je het goede voorbeeld.

Wat is emotionele ontwikkeling?

Een kind dat zich goed emotioneel ontwikkelt, kent zichzelf goed, kan zich goed inleven in anderen en kan goed samenwerken. Andere kenmerken van een goede emotionele ontwikkeling zijn zelfbeheersing, goed kunnen luisteren, doorzettingsvermogen en het kunnen oppikken van ongeschreven regels. Hoe beter de emotionele ontwikkeling wordt, hoe meer je zult zien dat je kind:

minder kans loopt om te worden gepest;
meer zelfvertrouwen krijgt;
gemakkelijker omgaat met anderen.
minder moeite heeft met leren;

De gevoelens van je kind

Gevoelens sturen het gedrag van je kind. Zonder die gevoelens weten kinderen niet wat ze moeten doen. Kinderen hebben recht op hun eigen gevoelens, maar moeten wel leren om die gevoelens op een goede manier te uiten.

Kinderen die niet goed weten hoe ze met hun gevoelens om moeten gaan, kunnen probleemgedrag vertonen en hebben hulp nodig. Probleemgedrag kan door verschillende oorzaken ontstaan.

Gevoelens herkennen

Benoem het gevoel van je kind al als het heel jong is. ‘Wat een verdriet. Heb je je pijn gedaan?’ Of: ‘Je kijkt zo bang. Ben je geschrokken?’
Luister goed naar je kind. Dan kun je zijn of haar gevoelens goed begrijpen en bespreken. Zeg bijvoorbeeld: ‘Ik begrijp dat je heel boos werd op de juf toen jíj de klas uit moest, terwijl Erica zat te kletsen.’
Leg eventueel ook uit wat de andere kant van het verhaal is. Het kan zijn dat de juf bijvoorbeeld niet goed gezien of gehoord heeft wat er gebeurde.
Spreek gevoelens uit voor je kind als het dat zelf niet kan. Soms weet je kind niet of het nou boos is, of bang, of eigenlijk heel verdrietig.

Gedrag

Hoe kinderen hun gevoel laten zien, hangt onder meer samen met hun aard, de situatie en de cultuur.

De aard van je kind. Het ene kind is eerder blij of boos dan het andere. Dat is niet erg.
De situatie. Op de tribune bij een voetbalwedstrijd kun je blijheid sterker laten zien dan in de klas.
De cultuur waarin je kind opgroeit en woont. In sommige landen wordt jongens bijvoorbeeld geleerd om niet te huilen als er iets is. In steden wordt het normaler gevonden dat jongens elkaar kussen in het openbaar dan in sommige traditionele dorpen.

Hoe kun je helpen?

Als ouder kun je je kind helpen zich emotioneel goed te ontwikkelen.

Je legt een goede basis door interesse te laten zien in je kind en er voor je kind te zijn.
Het is goed om voor ritme en regelmaat te zorgen.
Je kunt kinderen vertellen dat je trots op ze bent, maar probeer daarbij wel realistisch te blijven. Je hoeft ze niet voortdurend de hemel in te prijzen.
Je kunt kinderen helpen naar zichzelf te kijken door ze aan te spreken op hun gedrag en gevoelens en ze te vragen waarom ze iets doen.